چه سنی برای یادگیری زبان مناسب تره؟

شما از چه سنی شروع به یادگیری زبان انگلیسی کردید؟ فکر می‌کنید چه سنی برای یادگیری زبان مناسب‌تره؟ 

یکی از چالش‌برانگیزترین مسائلی که در بین افراد، خصوصاً اونهایی که در کشورهای درحال توسعه زندگی می‌کنن همیشه وجود داشته، یادگیری زبان دومه. ما در این کشورها به دنبال یادگیری زبان دوم هستیم که عموماً انتخاب اول همه زبان انگلیسیه. هدفمون هم اینه که جایگاه اجتماعی خودمون رو بالاتر ببریم یا به دانش لازم دسترسی راحت‌تری داشته باشیم و رشد سریعتری در زندگی برامون اتفاق بیفته. همین موضوع باعث شده تا برای هر خانواده سن مناسب زبان‌آموزی تبدیل به دغدغه بشه.

نظرات و دیدگاه‌های مختلفی در مورد زمان مناسب شروع زبان وجود داره. افرادی معتقدن که کودکی زمان طلایی یادگیریه و باید بچه‌ها رو از همون ابتدا در معرض زبان دوم قرار داد؛ عده‌ای هم مسائل تداخل زبانی، بین زبان مادری و زبان دوم رو مطرح می‌کنن و خانواده‌ها رو منع می‌کنن. اما واقعاً چه سنی برای یادگیری مناسبه؟

توی این مطلب مروری کردم بر مقالاتی که در سایت‌های British Council و WebMD منتشر شده و می‌خوام به کمک شما دیدگاه‌ها و تجربیات مختلف رو مرور و جمع‌بندی کنم و درنتیجه بتونیم در امور آموزشی و تربیتی تصمیم‌های بهتری بگیریم.

توی مصاحبه‌ای که در سایت British Council با نیل رابرتز منتشر شده، درمورد سن مناسب یادگیری زبان انگلیسی به‌عنوان زبان دوم برای کودکان ویتنامی صحبت شده که سعی کردم خلاصه‌ای از اون مصاحبه رو در ادامه اضافه کنم.

توی این مصاحبه، نیل رابرتز گفته که جواب روشن و قطعی برای این سؤال وجود نداره. اون می‌گه خیلی از افراد معتقدند که دوران سن حیاتی برای آموزش وجود داره و اون زمانیه که کودکان می‌تونن با موفقیت زبان دوم رو آموزش ببینن و این بازه حتماً تا قبل از سن بلوغه. نکته‌ای که مطرح می‌شه، مسلط بودن و روان صحبت‌کردن کودکانیه که تا قبل از ١۵ سالگی زبان دوم رو آموزش دیدن.

مسئلۀ دیگه‌ای که رابرتز مطرح می‌کنه، توجه به تفاوت دو‌زبانه‌بودن و یادگیری زبان دومه. به‌طور مثال، بچه‌هایی که یکی از والدینشون زبان متفاوتی داره و از همون ابتدا در معرض زبان دوم قرار دارند، دو‌زبانه هستند اما بچه‌هایی که در کشوری مثل ایران زندگی می‌کنند با پدر و مادر فارسی‌زبان، زبان مثلاً انگلیسی رو به عنوان زبان دوم یاد می‌گیرند که تحقیقات نشون داده اگر در سنین خیلی پایین باشه، می‌تونه با چالش‌ها و اثرات منفی مثل سردرگمی و کاهش اعتماد‌به‌نفس همراه باشه.

در پایان رابرتز سن مشخصی رو عنوان نمی‌کنه اما می‌گه طبق نظر محققان سن ۶ یا ٧ سال می‌تونه برای فراگیری این مهارت سن خوبی باشه.

در مقالۀ بعدی کیتی هیبی‌برند این موضوع رو مطرح می‌کنه که طبق مطالعات، بچه‌ها حتی قبل از تولد هم در حال یادگیری زبان هستند؛ اونها با اینکه در سال‌های اول بعد از تولد حرف نمی‌زنند اما در حال دریافت زبان هستند و اون رو کپی می‌کنن. کیتی بر پایۀ این دیدگاه، سن مناسب رو برای یادگیری زبان دوم، بین ١ تا ٣ سال عنوان می‌کنه و می‌گه توی این سن بچه‌ها زبان اول رو یاد گرفتن و دوران شکوفایی یادگیری مغزشون این اجازه رو بهشون می‌ده تا مکالمات رو خیلی راحت به زبان بیارن. اما بعد از این سن بازۀ طلایی یادگیری نیست و تمام گروه‌های سنی شرایط مشابهی دارن. اون می‌گه این باور که بچه‌ها زبان رو راحت‌تر از بزرگسالان یاد می‌گیرند غلطه و فقط در مورد زبان مادریه که بچه‌ها در معرض زبان هستند و اون رو با آزمون و خطا دریافت می‌کنن؛ عموماً بچه‌هایی که می‌تونن به بیش از یک زبان صحبت کنن پدر و مادرهایی دارن که چندزبانه هستن. درنتیجه یادگیری بدون اینکه به‌طور طبیعی در معرض زبان خارجی قرار بگیریم، سخت‌تره. مهارت زبانی در تمام سنین برای این افراد ادامه داره و تحقیقات نشون داده که حتی ممکنه برای یه فرد ٣٠ سال زمان ببره.

تقریباً تا سال‌های پایانی دهۀ نود این مسئله مطرح بود که آموزش زبان دوم وقتی که فرد هنوز کاملاً بر زبان مادری خودش تسلط نداره باعث اختلال‌های زبانی می‌شه و گفته می شد که سن مناسب بین ١١ تا ١٣ سالگیه. اما رفته رفته طی تحقیقات بیشتر این نظر رد شده و مشخص شده یک کودک به اندازۀ یک بزرگسال توانایی یادگیری زبان جدید رو داره. بنابراین می‌شه گفته هر چه زودتر یادگیری زبان شروع بشه بهتره.

با درنظر گرفتن نظراتی که توی این دوتا مصاحبه مطرح شد، باید به این نکته هم توجه کنیم که ما به‌طور طبیعی در معرض زبان دوم نیستیم و بچه‌ها به‌اصطلاح exposure کافی رو نخواهند داشت. در نتیجه ممکنه دیرتر از حد معمول به نتیجۀ دلخواه برسیم. با این حال، شروع زبان در سن پایین‌تر می‌تونه به بچه‌ها کمک کنه تا مسیر طولانی زبان‌آموزیشون رو سریع‌تر شروع کنن و به نقطه‌ای برسن که زبان دوم رو روان صحبت می‌کنن و تلفظ درست‌تری دارن.

نکته‌ای که ممکنه توی این مثال‌ها خیلی بهش توجه نشه اینه که موضوع یادگیری بهتر در سن پایین، لزوماً در مورد همۀ بچه‌ها صدق نمی‌کنه. باید این رو درنظر داشت که اون‌ها توانایی و شخصیت‌های متفاوتی دارن، پس بهتره که با درک توانایی‌هاشون و براساس ظرفیتشون، آموزش می‌تونه ازطریق بازی و در دل فعالیت‌های محبوب و مورد‌علاقه‌شون اتفاق بیفته. صرفاً تماشای فیلم و کارتون منبع خوب و کافی برای یادگیری نیست.

اگه بخوام از نظر و تجربۀ خودم در زبان‌آموزی و همینطور تدریس بگم، به‌نظرم یه بازۀ زمانی مشخص برای یادگیری زبان دوم وجود نداره. مثلاً ممکنه سن پیش از مدرسه برای بعضی از بچه‌ها زود باشه و زمان مناسب یادگیری اونها نباشه، اما برای دستۀ دیگه‌ای اون بازۀ سنی جواب بده. تصور من اینه که نباید فکر کنید زمان از دست رفته و بعد از یه سنی دیگه نمی‌تونید به زبان دوم مورد‌علاقه‌تون صحبت کنید، کتاب بخونید، یا فیلم ببینید. من می‌گم شروع کنید و توی این مسیر کمی طولانی ولی زیبا قدم بذارید. من معلم‌های محشری رو می‌شناسم که توی ١٨ سالگی یا دیرتر زبان آموز واقعی شدن و الآن خیلی موفقن. تجربۀ من می‌گه هیچوقت دیر نیست!

شما از چه سنی شروع کردید و الآن کجای مسیر هستید؟ حتماً از تجربه‌هاتون زیر این پست بنویسید و اگه دوست داشتید این مطلب رو با دوستانتون به اشتراک بذارید.